معاونت غذا و دارو

به گزارش مسئول روابط عمومی معاونت غذا و دارو:

لاوین اصغرلو کارشناس دارویی واحد فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل گفت: مهم‌ترین نکته‌ای که باید توجه کنیم این است که گیاهان نیز دارو هستند و باید با آن‌ها مشابه سایر داروها رفتار کنیم و به نکات احتیاط مصرف و هشدارها و عوارض جانبی‌شان توجه نماییم. به‌طورکلی فروش انواع دارو ازجمله داروهای گیاهی در محلی به‌غیراز داروخانه غیرمجاز می‌باشد که در صورت عدم توجه و جدی گرفتن موضوع خطرات دستیابی به داروهای تقلبی، غیراستاندارد، بدون مجوز یا آلوده با خرید دارو به‌صورت آنلاین یا از طریق پستی افزایش می‌یابد.

وی در ادامه به معرفی برخی گیاهان دارویی که در ترکیبات ضد سرفه و درمان سرماخوردگی به کار می‌روند پرداخت:

آویشن: از تیره نعنا، گیاه پایا که به‌صورت بوته‌های کوچک کوسنی شکل بومی نواحی مرتفع کوهستان‌های ایران است. از گذشته به‌منظور مقاصد زیبایی و آشپزی و دارویی استفاده فراوان می‌شده است. در بارداری و شیردهی: درصورتی‌که در مقادیر غذایی به کار رود کاملاً ایمن است ولی در مقادیر دارویی مطالعات اندکی صورت گرفته است. اثربخشی آویشن در درمان سرفه در استفاده آن به‌تنهایی اثبات‌شده نیست. در یک مطالعه استفاده آن به همراه گل‌گاوزبان به مدت 7 تا 9 روز اثربخشی قابل قبولی در کاهش سرفه نشان داد. در مطالعه دیگر اثربخشی فراورده در شربت برونشی پرت که حاوی آویشن و پیچک بود کاهش شدت و طول سرفه نسبت به پلاسبو (دارو نما) فراوان بود.

 

پیچک: حاوی پلی فنول ها یا ترکیبات گیاهی به نام ساپونین و فلاونوئید است این ترکیبات دارای اثرات ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی قوی بوده که در کاهش التهاب ناشی از سرماخوردگی و عفونت ویروسی بسیار مفید هستند.

ختمی: از اثرات این گیاه دارویی می‌توان به کاهش تحریکات موضعی، تحریک فاگوسیت ها و به‌عنوان ضدالتهاب و تحریک سیستم ایمنی همچنین به‌عنوان دهان‌شویه باعث کاهش التهابات دهان اشاره کرد.

بهتر است سایر داروها یک ساعت قبل یا چند ساعت بعد از استفاده گل ختمی استفاده بشوند؛ زیرا ختمی ممکن است جذب خوراکی سایر داروها را کم کند یا به تأخیر بیندازد

عسل: در کودکان کمتر از 12 ماه، به علت احتمال آلودگی با سم کلستریدیوم بوتولینم منع مصرف دارد. مصرف عسلی که با سم این باکتری یا اسپور های آن آلوده باشد در بزرگسالان و کودکان بالای 12 ماه این مشکل را ایجاد نمی‌کند. بسیاری از مطالعات کاهش سرفه در کودکان بعد استفاده عسل را نوشته‌اند. مخصوصاً استفاده آن قبل خواب باعث کاهش سرفه شبانه می‌شود. طبق مطالعه دیگر استفاده آن با دوز 0.5 ‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به مدت 12 هفته روی هموگلوبین A1C اثر ندارد.

اکالیپتوس: برگ‌هایی باریک و نوک‌تیز و کاملاً چرمی دارد که در صورت فشرده شدن بوی نافذ از آن استشمام می‌گردد. این گیاه در نواحی جنوبی و شمالی کشور به‌خوبی رشد می‌کند روغن اکالیپتوس اثرات ضد باکتری و ضد قارچ دارد، خاصیت ضدالتهابی دارد اثر اکالیپتوس در کاهش سرفه به علت اثر سورفاکتانتی اثبات‌شده است. به‌عنوان بخور در رفع سرماخوردگی‌ها و به‌عنوان دورکننده حشرات مصارف عمده دارد. کودکان نباید از بخور اکالیپتوس استفاده کنند، زیرا ممکن است باعث اسپاسم، آنافیلاکسی و علائم شبیه آسم شود. در کودکان حتی بعد مصرف خوراکی چند قطره باعث مسمومیت شدید می‌شود. در بزرگسالان مصرف 4-5 میلی‌لیتر ممکن است باعث کاهش فشارخون و آنافیلاکسی شود. بعد مسمومیت نباید فرد را به استفراغ تحریک کرد و باید از شارکول فعال استفاده شود.

شیرین‌بیان: قطعات ضخیم و کاملاً چوبی با پوسته‌ای به رنگ قهوه‌ای تیره و شیار‌های طولی نامنظم، قسمت داخلی به رنگ زرد طلایی و طمع بسیار شیرین به‌عنوان خلط آور در برخی شربت‌های ضد سرفه کاربرد دارد. این گیاه دارای اثرات ضد پلاکت و آنتی ترومبین است. در بیماران مصرف‌کننده داروهای ضد انعقاد باید بااحتیاط مصرف شود.

عشقه: در التهاب حنجره و حلق و گرفتگی صدا و برونشیت مزمن کاربرد دارد در مسمومیت ممکن است باعث تهوع، استفراغ و سردرد و اختلال در ریتم قلبی شود. مصرف خوراکی آن ممکن است باعث تحریک مخاطات شود و بهتر است پزشک تجویز کند. در صورت مسمومیت با آن باید شست و شوی معده صورت بگیرد.